კატასტროფა თუ კატინის გამეორება...

„იქიდან გამომდინარე, რომ 2010 წლის 10 აპრილს, სმოლენსკში მომხდარ კატასტროფას, რომლის დროსაც პოლონეთის პრეზიდენტი და ის ადამიანები დაიღუპა, რომლებიც ქვეყნის მთავარ ინსტიტუციებს განაგებდნენ, განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ქვეყნისათვის, რადგან ამ კატასტროფას ადგილი ჰქონდა არა პოლონეთში, არამედ სხვა ქვეყნის ტერიტორიაზე, მოგმართავთ, ბატონო პრემიერო, კატასტროფის გამომწვევი მიზეზების გამოსაძიებლად, შეიქმნას დამოუკიდებელი, საერთაშორისო საგამოძიებო კომისია. მსოფლიოს საუკეთესო ექსპერტებისაგან შემდგარი კომისიის დასკვნა მნიშვნელოვანი იქნება საზოგადო აზრისა და ისტორიისათვის,” - ესაა ნაწყვეტი იმ მიმართვიდან, რომელიც პოლონეთის პრემიერის, ტუსკის კანცელარიამ მიიღო და რომელსაც, სხვებთან ერთად, ხელს პოლონური ფონდის „კატინი”-ს დირექტორთა საბჭოს თასვმჯდომარე, პროფესორი იაცეკ ტრზნადელი აწერს.

მომხდარ კატასტროფასთან დაკავშირებით, უკვე მიმდინარეობს პოლონურ-რუსული გამოძიება. რუსული მხარის დისპოზიციაშია შავი ყუთები... რამდენიმე დღეა, ვარშავის სამხედრო პროკურატურას მომხდარ ტრაგედიასთან დაკავშირებით განცხადება აღარ გაუკეთებია.

- ეს ინიციატივა, მიუხედავად იმისა, რომ პოლონურ პროკურატურას ნდობას ვუცხადებ, მიზანშეწონილად მიმაჩნია, - აღნიშნავს პრეზიდენტობის კანდიდატმა მარეკ იურეკმა.

- დღემდე რუსული მხარე პროფესიონალურად იძიებს კატასტროფის გამომწვევ მიზეზებს. ეს ინიციატივა, ჩემი აზრით, ზედმეტია და ჩემთვის სრულიად მიუღებელი, - კომისიის შექმნის წინააღმმდეგ გამოვიდა რიჩარდ კალიში, მემარცხენე დემოკრატების წარმომადგენელი.

კატასტროფიდან მეორე დღიდან, პოლონეთის თითქმის მთელი მოსახლეობა სვამს კითხვას: რამ გამოიწვია კატასტროფა? You tube-ზე მოყვარული ოპერატორის მიერ დადებული ფილმის შემდეგ, მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური პოლონეთი და მედია ხმამაღლა ამაზე არ საუბრობს, უკვე არავის ეპარება ეჭვი, რომ ეს არ იყო „უბრალოდ კატასტროფა”. საზოგადოებრივი აზრი, რომელიც ჯერ კიდევ 3 დღის წინ ორად იყო გაყოფილი, პოლონეთის საგამოძიებო კომიტეტის განცხადების შემდეგ, უკვე ერთნაირია – „რუსული მხარის ინფორმაციით, შავი ყუთიდან ძლიერი დარტყმის შედეგად ჩანაწერიანი ფირი გარეთაა გადმოვარდნილი”, - ეს იყო მოწყობილი კატასტროფა, - ამბობს ხალხი. შავი ყუთის არამდგრადობას დაემატა პოლონეთის სამხედრო პროკურატურის მიერ გაკეთებული განცხადება - 20 აპრილს, პოლონეთის სამხედრო პროკურატურამ კითხვით მიმართა რუსეთის მხარეს, ვინ და რა მიზნით ცვლის სასტარტო ბილიკზე განათებას კატასტროფის მოხდენიდან რამდენიმე საათის შემდეგ?

„ფაქტნიუსი” პოლონურ საზოგადოებაში კატასტროფასთან დაკავშირებით გამოთქმულ ყველაზე მეტად გავრცელებულ თეორიებს გთავაზობთ:

1. რუსთის დამოკიდებულება - ზომაზე მეტად შეძრწუნებული - იქნებ მოჩვენებითია...

2. საკონტროლო კოშკის ოპერატორის გაქრობა - კატასტროფის შემდეგ “სიტყვით გამოვიდა” და მას შემდეგ ის აღარავის უნახავს. პოლონელ ჟურნალისტებს კატასტროფის ადგილზე გადაღებული ყველა მასალა ჩამოართვეს.

3. ინფორმაციული ქაოსი - თავდაპირველად დაჯდომის 4, შემდეგ 3, შემდეგ 2 მცდელობა. ამას ამოწმებდნენ თვითმხილველებიც. შავი ყუთის გაშიფვრის შემდეგ გაირკვა, თვითმფრინავი პირველივე მცდელობაზე დაეშვა ასაფრენ ბილიკზე. სად არიან ის თვითმხილველები?

4. იგივე ინფორმაციული ქაოსი დაღუპულთა რაოდენობაზე -კატასტროფიდან ერთი საათის შემდეგ, მაშინ, როდესაც ჯერ პოლონურ მხარესაც კი არ ჰქონდა მგზავრთა სია განმოქვეყნებული, რუსულმა მხარემ 132 ადამიანი დაასახელა გარდაცვლილად.

5. კატასტროფის ადგილზე არ მივიდნენ სამედიცინო დახმარების მანქანები - მაშინვე იცოდნენ, რომ აზრი არ ჰქონდა?

6. სროლა ერთადერთ ფილმზე, რომელიც რუსულ მხარეს “გამოეპარა” - ვინ ისროდა, რატომ და ვის ესროდა?

7. თავდაპირველად საუბარი იყო 3 ადამიანზე, რომელიც კატასტროფის დროს გადარჩა. ეს ინფორმაცია არ შეიძლება, თითიდან იყოს გამოწოვილი, საიდანღაც, ვიღაცას “გამოეპარა”

8. თვითმფრინავი გვერდზე უკვე დაჯდომის დროს გადაიხარა. პილოტს გულის შეტევა დაემართა? ან, იქნებთ შორიდან მართვის პულტი ამუშავდა? გამოცდილი პილოტი ასეთ მანევრს დაჯდომისას არაფრით არ გააკეთებს.

9. შავი ყუთის გახსნის შემდეგ ირკვევა, რომ ეკიპაჟმა ცუდი მეტეოროლოგიური პირობების შესახებ ცნობა სათვალთვალო კოშკიდან კატასტროფამდე სულ რამდენიმე წუთის წინ მიიღო.…

10. დაჯდომის წინ, თვითმფრინავში სიარული აკრძალულია. შესაბამისად, ლეხ და მარია კაჩინსკა გვერდიგვერდ ისხდნენ. კაჩინსკის ამოცნობა იმავე ღამეს გახდა შესაძლებელი, მარია მხოლოდ ორშაბათს ამოიცნეს.

11. რამდენიმე წუთის შემდეგ, რუსული მხარე ამბობს, რომ კატასტროფის დროს ყველა დაიღუპა. სამაშველო სამუშაოების ჩატარებამდე, რატომ არიან დარწმუნებულები, რომ ცოცხალი არავინაა?

12. მიუხედავად იმისა, რომ სამაშველო სამუშაოების ჩატარებამდე შემთხვევის ადგილზე უამრავი კამერა მუშაობდა, არსად არაა დაფიქსირებული გვამი, არსად არ ჩანს დასახჩრებული ადმიანები, ან სხეულის რომელიმე ნაწილი. რატომ? ნუთუ, სენსაციის მაძიებელი ათეული ჟურნალისტიდან ვერავინ მოახერხა გადაეღო კატასტროფის თუნდაც ერთი მსხვერპლი?

13. დღემდე კატასტროფაში დაღუპულთა კიდევ 20 ცხედარი ამოუცნობია. გავრცელებული ინფორმაციით, ყველა საშინლად იყო დასახიჩრებული და ამოცნობა ძალიან გაჭირდა. ამის მიუხედავად, პრეზიდენტ კაჩინსკის ამოცნობა იმავე ღამეს გახდა შესაძლებელი. როგორ?

14, თვითმფრინავი დამსხვრეულია. მთელია პილოტის კაბინა, მაგრამ შიგ ვერავის პოულობენ. რამდენჯერმე გაიმეორეს, რომ აფეთქება არ ყოფილა, თვითმფრინავის სალონი კი დაფერფლილია.

15. კატასტროფის დროს სმოლენსკის თავზე კიდევ ორი თვითმფრინავი დაფრინავდა -ბელორუსიული და რუსული.

16, ცუდი ატმოსფერული პირობებს 30 წუთის წინ დამჯდარი თვითმფრინავისთვის ხელი არ შეუშლია.

17. თვითმფრინავში იმყოფებოდა გენერალი ფრანციშეკ გონგორი, რომელიც რამდენიმე თვეში ნატო-ს გენერალური შტაბის მეთაური უნდა გამხდარიყო. ნატო-ს პოლონელი ხელმძღვანელი - განა უფრო მეტად დამამცირებელი რამე შეიძლება იყოს რუსეთისთვის?

18. თვითმფრინავს რამდენიმე თვის წინ რუსეთში ჩაუტარდა კაპიტალური რემონტი...

პოლონელმა ინტერნეტ-მომხმარებლებმა დეტალურად გაშიფრეს ზემოხსენებული ფილმი:

0.12: გაჩუმდი.
0.18: თვალებში მიყურე.
0.21: დაწყნარდი.
0.29: ყველა.
0.31: მოკალი.
0.43:-0.48: იქით... მირბის... მირბის.
48: მომეცი იარაღი.
0.50: ცოცხალი ვარ. არ მომკლა.
0.53: ცოცხალია. ესროლე.
0.55: ისმის იარაღის გადატენის ხმა.
0.57: სროლის ხმა.
1:06:00: სროლის ხმა.

11:12:00: გეგმა შეიცვალა…
1;13:00: სროლის ხმა.
1:15:00: სროლის ხმა.
1:18:00:წავედით. მივდივართ.

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, პოლონეთის სამთავრობო თვითმფრინავს 5 თვის წინ რუსეთში გენერალური რემონტი ჩაუტარდა. გაზეთ “ნაშ ძენნიკ”-ისთვის მიცემულ ინტერვიუში შეცინის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის პროფესორი, ინჟინერი რიჩარდ დროჟდოვიჩი ამბობს, რომ “გარემოება თვითმფრინავის სერიუზულ გაუმართაობაზე ან მართვის სისტემის ხელოვნურად დაბლოკვაზე მიგვანიშნებს. შესაძლებელია ასეთი ბლოკადის დამონტაჟება და მერე მისი მანძილიდან მართვა. პილოტი ასეთ დროს უძლურია...”

არტურ გურსკი, პარტია “სამართლიანობა და სამართალი”-ს წევრი იმავე გაზეთისთვის მიცემულ ინტერვიუში ამბობს: „თუ მთლიანად შეკრებავ ინფორმაციას, რომელიც ჩვენამდე აღწევს და თუ გავითვალისწინებთ რუსეთის ინტერესებს, შესაძლებელია ითქვას, თუმცა არა ასპროცენტიანი გარანტიით, რომ რუსეთი პასუხი უნდა აგოს ამ ტრაგედიისთვის”

"მოსკოუ თაიმსში” დაიბეჭდა რუსი ჟურნალისტის, იულია ლატინინას სტატია. სტატიის ავტორი ამბობს, რომ 7 აპრილს, როდესაც კატინში პოლონეთისა და რუსეთის პრემიერები, დონალდ ტუსკი და პუტინი ჩაფრინდნენ, სმოლენსკის აეროპორტში თვითმფრინავებისთვის დამატებითი ნავიგაცია დააყენეს. სამთავრობო თვითმფრინავის სმოლენსკში ჩაფრენის დროს დამატებითი ნავიგაციის კვალიც აღარ იყო. ეს, ჩემის აზრით გამოძიებისთვის საინტერესო “დეტალია”.

და კიდევ ერთი საინტერესო დეტალი. პოლონეთის სამთავრობო თვითმფრინავი აღჭურვილი იყო ამერიკული სისტემით TAWS (Terrain Awareness). ესაა სისტემა, რომელიც თვითმფრინავის პილოტს დედამიწასთან დაშვებულზე მეტად მიახლოების საშუალებას არ აძლევს. არსებობს ეჭვი, რომ სისტემა სპაციალურად იქნა დაზიანებული. წინააღმდეგ შემთხვევაში, პოლონეთის სამთავრობო თვითმფრინავის კატასტროფა პირველი იქნება ამ სისტემით აღჭურვილი თვითმფრინავების კატასტროფის ისტორიაში. სისტემის მუშაობის დარღვევა შეასაძლებელია სატელიტის მეშვეობით, ან თვითმფრინავის ახლოს მდებარე აეროპორტში განლაგებული დანადგარებიდან.

კიდევ ერთი ვერსია, რომელიც ვარშავაში ვრცელდება: ხალხი არ გამორიცხავს, რომ კატინის ტრაგედიაში ცალკეული პოლონელებიც არიან გარეულნი. ამ ეჭვს ისიც აძლიერებს, რომ პრეზიდენტი კაჩინსკი სმოლენსკში მატარებლით აპირებდა გამგზავრებას, თუმცა წინა საღამოს რატომღაც გადაწყდა, რომ პრეზიდენტი და მისი მხარდამჭერები თვითმფრინავით გაემგზავრებოდნენ. ამასთან, აღსანიშნავია, რომ დაღუპულთა უმრავლესობა კაჩინსკის პარტიის წევრი იყო...